Bilim insanları, devrimsel bir protez kol geliştirerek sıcaklık ve dokunma hissini protezlerle buluşturuyor. Peki bu teknoloji, günlük yaşamı nasıl değiştirecek?
Ampute bireyler için sıcak bir kahve fincanına dokunmak ya da soğuk bir su şişesini tutmak, genellikle ayırt edilemeyen deneyimlerdir. Ancak sıcaklığı hissetmek yalnızca içecekleri keyifle tüketmek için değil, aynı zamanda hayatın her alanında hayati önem taşır.
Örneğin, aşırı ısınmış bir cihazın dokunarak fark edilmesi, yangınların önlenmesine ya da cihazların bozulmasının engellenmesine olanak tanıyabilir. Bu tür sıcaklık değişimlerini çoğu zaman tesadüfen dokunarak fark etsek de, ampute bireyler için bu durum çok daha zorlu bir hal alır.
Bilim dünyası, işte bu soruna yenilikçi bir çözümle yaklaşıyor: Araştırmacılar, amputelerin kayıp uzuvlarında hem sıcağı hem de soğuğu hissetmelerini sağlayan sıcaklığa duyarlı bir protez kol geliştirdiler. Bu teknolojinin ardındaki fikir, amputasyon sonrası bireylerin sıklıkla yaşadığı “hayalet uzuv” hissinden yararlanmak. Hayalet uzuv hissi, eksik olan bir el ya da ayakta varmış gibi hisler duyulması durumunu ifade ediyor. Normalde bireylerin bu hisleri görmezden gelmesi gerekirken, bilim insanları bu hissi yeniden işlevsel hale getirmenin yolunu buldu.
Lozan’daki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, amputelerin üst kollarında belirli noktaların hayalet ellerinde sıcaklık hissini tetiklediğini keşfetti. Bu noktaları detaylı bir şekilde haritalayan ekip, protez eli bu noktaları gerçek zamanlı olarak uyaran bir sistemle donattı.
Araştırmacılar, protezi ısıya duyarlı sensörler ve “termod” adı verilen küçük cihazlarla zenginleştirdi. Bu cihazlar, protezin bir yüzeye dokunması durumunda sıcaklık bilgisini üst kola aktarıyor. Beyin ise bu sinyali, eksik olan elden gelen bir sıcaklık hissi olarak algılıyor. Bu yenilik, amputelerin yalnızca sıcaklık değişimlerini hissetmelerini sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda günlük yaşamlarında daha fazla kontrol sahibi olmalarına yardımcı oluyor.
Protezler daha da hassas hale gelebilir
Bu yenilikçi protez teknolojisi, bilim insanlarını daha da ileriye gitmeye teşvik ediyor. Araştırmalar, yalnızca sıcaklık hissi değil, aynı zamanda protezlerin dokunduğu yüzeylerin materyalini tanıyıp bireylere dokunma hissini yansıtacak şekilde geliştirilebileceğini gösteriyor. Örneğin, bir tahta yüzeyin pürüzlü dokusunu ya da bir metal yüzeyin soğukluğunu hissettirebilen protezler, yakın gelecekte amputeler için çok daha duyarlı bir deneyim sunabilir.
Bu gelişmeler, protez teknolojisinin hayat değiştiren potansiyelini bir kez daha ortaya koyuyor. Bilim insanları, bu yeniliklerin pratik ürünlere dönüşerek hayatın her alanında amputelerin kullanımına sunulması için sabırsızlanıyor. Peki ama bu teknolojilerin yaygınlaşması ne kadar sürecek? Şimdilik yanıtı bilinmese de, bu tür çığır açan projelerin gelecekte hayatı tamamen dönüştürebileceği açık.
Kaynak: Chip
COMMENTS